وجود یک سند تاریخی از لافندبازی گیلانی در باغ فین کاشان
تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۰۹۷۱۸
علی خوشتراش - همشهری آنلاین: «لافندبازی» اصطلاح گیلکی «بندبازی» هست که از گذشته‌های دور در مناطق جلگه‌ای گیلان برپا می‌شود، اما رونق گذشته را ندارد. زیرا تا چند دهه پیش مردم به بهانه برپایی مراسم و جشنی مانند عروسی فرزندان، لافند بازان را برای اجرای نمایش لافند بازییا بندبازی به مکان برگزاری مراسم دعوت می‌کردند تا زمینه شادی و سرگرمی دعوت شدگان را فراهم سازند، اما اکنون این نمایش ورزشی بیشتر در جشن‌ها و رسم‌های عمومی به اجرا در می‌آید و کمتر کسی از آنها برای حضور در عروسی‌ها دعوت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این ورزش آئینی کم‌نظیر در اکثرشهرها و روستاهای مناطق جلگه‌ای گیلان به ویژه خمام، لشت نشاء، لنگرود و رودسر و بخش غربی مازندران مانند رامسر و تنکابن که از نظر فرهنگی با فرهنگ گیلانی قرابت صد درصدی دارند، طرفداران زیادی دارد و اغلب در جشن‌های عروسی، نوروز، سیزده بدر، همایش‌ها، جشنواره‌ها و حتی در بازارهای هفتگی اجرا می‌شود.
این بازی دارای چند شخصیت اصلی و فرعی است. به لافند باز یا بندباز که شخصیت محوری و بازیگر اصلی است پهلوان می‌گویند. کار پهلوان اجرای انواع نمایش‌های آکروباتیک و هیجان‌آور روی بند است که یکی از آنها پهن کردن رختخواب روی بند و خوابیدن روی آن است. در این بخش پهلوان حتی لحافی روی خود می‌کشد. لنگر هم وسیله‌ای چوبی‌است که باعث حفظ تعادل پهلوان روی بند یا لافند می‌شود.
پهلوان دستیاری نیز به همراه دارد که در پایین طناب و روی زمین می‌ایستد که به آن «پهلوانِ شیطونی» یا شیطانک می‌گویند که کارش شیطنت کردن، دلقک بازی و اجرای حرکات خنده‌آور است. این شخصیت مجاز است هنگام شوخی کردن حتی با تماشاگران و حتی چهره‌های خاص روستا و شهرستان نیز شوخی کند و آنها را دست بیاندازد.
در این میان دو نفر دیگر که نقش نقاره‌چی و سرناچی هم با نواختن آهنگ‌های شادمحلی زمینه‌های نشاط آوری و هیجانی‌تر شدن بازی را فراهم می‌سازند.
البته باید ذکر کرد که بسیاری از پهلوانان هنگام بندبازی از افراد دیگری بهره می‌برند که این افراد را نباید جزو کاراکترها و شخصیتهای آئینی و نمایشی لافند بازی به شمار آورد. این افراد معمولا فرزندان واقعی(پسر و دختر) و حتی همسر پهلوان هستند که با او روی بند می‌روند و به اجرای نمایش می‌پردازند که آنها نیز در غالب پرسوناژ و شخصیت پهلوان گنجانده می‌شوند.
لافندبازی روی طنابی که به ۲ ستون فلزییا چوبی محکم که به صورت ضرب دری طرف مهار شده، انجام می‌شود. طول طناب لافند بازی۴۵ تا۵۰متر است و ارتفاع آن از زمین ۵ تا ۶متر است.
وجود سندهای قابل اعتنامتاسفانه با وجود تاریخی بودن این نمایش آکروباتیک و مهیج، سند تاریخی خاصی از زمان شکل‌گیری و پیدایش آن وجود ندارد و فقط در برخی منابع به صورت مختصر به آن اشاره شده و معلوم نیست که بندبازی مورد نظر مربوط به مردم کدام منطقه بوده است. یکی از این مستندات کتاب «نمایش در عصر صفوی» یعقوب آژند، پژوهشگر ارشد حوزه تاریخ هنر است که در آن به انواع نمایش‌ها و بازی‌های اجرا شده در مجموعه میدان نقش جهان اصفهان و در عصر صفوی اشاره می‌کند که یکی از آنها بندبازی است، ولی ذکری از خاستگاه آن نمی‌شود.
تیم خبری همشهری آنلاین که به تازگی هنگام تهیه گزارش و تصویر به کاشان در استان اصفهان رفته بود، هنگام عکاسی از مجموعه تاریخی باغ فین کاشان به سقف‌نگاره‌هایی برخورد می‌کند که تا حدی خاستگاه و قدیمی‌ترین زمان برگزاری این بازی را نمایش می‌دهد.
در سقف یکی از کوشک‌های مجموعه تاریخی باغ فین که به نگارگری ایرانی مزین است، تابلوهایی قرینه‌وار دیده می‌شود که در هریک بازی‌ها، تفریحات و مجالس مختلفی به تصویر کشیده شده‌اند. در یک بخش از سقف دو تابلو قرینه‌وار کنار هم قرار دارند که یکی مربوط به شکار و دیگری مربوط اجرای نمایش بندبازی است. اما اینکه بخواهیم این بندبازی را به لافند بازی گیلانی نسبت بدهیم کار دشوار و رای دادن بدون پشتوانه است. به همین دلیل باید عناصر دیگر و تابلوهای سقفی دیگرکوشک را مورد مداقه و مطالعه قرار داد تا به نتیجه رسید. در پس‌زمینه دو تابلوی شکارگاه و بندباز نقاش از نمادها و المان‌های استفاده کرده که در دیگر تابلوها وجود ندارد و هر سقف‌نگاره‌ای که دورتادور سقف بنا را پوشانده نیز المان‌های مختلفی دارند. مثلا دریکی از تابلوها المان‌هایی وجود دارد که مبین آن است که نقاشی مزبور مربوط به مناطق کویری است. زیرا بادگیرها و نوع پوشش گیاهی تابلو این موضوع را بیان می‌کند.
در تابلوی شکارگاه نیز همین اتفاق روی‌داده زیرا نگارگر در پس زمینه تابلو بناهایی را کشیده که همگی دارای شیروانی و شبیه معماری رایج گیلانی هستند. همچنین پوشش گیاهی نشان داده شده در این دو تابلو با پوشش گیاهی سایر نقاط متفاوت است که به نظر خالق اثر می‌خواستهاقلیم‌های فرمانبردار و تحت حاکمیت را نمایش بدهد. از نکات قابل توجه دیگر شیوه بستن بند و ستون گذاری برای بستن طناب در تابلو نقاشی است که هنوز همین شیوه ترسیم شده در سقف‌نگاره‌های کوشک فین بین لافندبازان گیلانی مرسوم است.
این بازی آیینی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ثبت ملی رسیده است.
کد خبر 640310 برچسب‌ها استان مازندران وزارت میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان فرهنگ - میراث فرهنگی كاشان ورزش استان اصفهان نقاشی - نقاشانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: استان مازندران وزارت میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان فرهنگ میراث فرهنگی كاشان ورزش استان اصفهان نقاشی نقاشان لافند بازی روی بند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۰۹۷۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۸ نکته مهم برای تهیه یک زیتون پرورده گیلانی اصل + طرز تهیه
به گزارش همشهری آنلاین، زیتون پرورده یکی از چاشنی های معروف و محبوب گیلان به حساب میاد و محبوبیتش اینقدر زیاد شده، که در اکثر رستوران ها در سراسر ایران سرو میشه. طرز تهیه زیتون پرورده گیلانی تفاوت زیادی در طعم و عطر با زیتون پرورده رستورانی و بازاری داره؛ به طوری که اگه فقط یک بار زیتون پرورده رو به روش گیلانی تهیه کنید، دیگه هیچوقت زیتون پرورده رو با روش دیگه ای تهیه نمی کنید.
مواد لازم برای تهیه زیتون پرورده گیلانی زیتون ۰/۵ کیلوگرم
گردو ۱۰۰ گرم
رب انار خانگی ترش ۲ قاشق غذا خوری
رب آلوچه ۱ قاشق غذا خوری
آب انار ترش نصف فنجان یا آب نارنج تازه
سیر ۳ حبه متوسط
گلپر ۱ قاشق چایخوری
روغن زیتون رودبار ۲ قاشق غذا خوری
دانه انار ترش یا شیرین ۴ قاشق غذا خوری (الزامی نیست)
سبزی چوچاق (یک دسته سبزی تازه یا ۲ قاشق غذا خوری سبزی خشک)
سبزی خالواش (یک دسته سبزی تازه یا ۱ قاشق غذا خوری سبزی خشک)
سبزی اصلی زیتون پرورده گیلانی چوچاق هست، بهترین ترکیب برای معطر کردن زیتون پروده چوچاق و خالواش به حساب میاد که مقدار چوچاق باید نسبت به بقیه سبزی ها بیشتر باشه.
بسیاری از افراد سوال میپرسن آیا میشه از سبزی دلال در زیتون پرورده به جای سبزی معطر استفاده کرد؟ با توجه به اینکه دلال ترکیبی از چوچاق، خالواش، نعناع و گشنیز هست، میشه ازش در فصل یا زمانی که به سبزی معطر گیلانی دسترسی ندارید استفاده کنید ولی ترکیب این چاشنی با چوچاق و خالواش خالی، عطر و طعم بهتری پیدا می کنه.
مراحل تهیه زیتون پرورده گیلانیمرحله اول: انتخاب زیتون مناسب
زیتونی که انتخاب می کنید، تاثیر زیادی روی طعم زیتون پرورده داره.
زیتون نباید مزه دار شده باشه و طعم ترشی یا سرکه و ادویه بده.
اگه زیتون مزه دار نشده در دسترس نیست، زیتون رو چند ساعت داخل آب بذارید تا طعم ترشی و ادویه از بین بره.
مرحله دوم: ساییدن گردو
۱۰۰ گرم گردو رو آسیاب کنید. طوری که نه مثل گردو فسنجان له و خمیر بشه و نه درشت باشه و زیر دندان حس بشه؛ گردو باید پودر بشه.
مرحله سوم: ترکیب مواد با هم
سیر ها رو له کنید و داخل ظرف بریزید، خیلی مهمه که سیر له بشه و خرد نشه؛ چون ما احتیاج داریم عطر سیر با تمام مواد ترکیب بشه. به سیر رب انار، رب آلوچه و گردو رو اضافه کنید. مواد رو هم بزنید، احتمالا مایه خیلی غلیظی بدست میاد (با توجه به غلظت رب انار و رب آلوچه).
حالا کم کم بهش آب انار اضافه کنید و هم بزنید. این کار رو ادامه بدید تا مواد به غلظت مورد نظر شما برسه. اگه از آب انار ترش استفاده می کنید، بعد از هر بار اضافه کردن آب انار مواد رو بچشید تا زیادی ترش نشه.
اگه احساس می کنید ترشی مواد زیاد شده، برای متعادل کردن طعم میشه از نصف قاشق یا یک قاشق رب انار شیرین استفاده کرد.
مقداری سبزی چوچاق و سبزی خالواش رو به نسبت ۲ به ۱ به مواد اضافه کنید. گلپر هم آخر از همه به مواد اضافه کنید.
ریختن روغن زیتون و آب نارنج هم کاملا بستگی به سلیقه شخصی شما داره.
پیشنهاد می کنیم اگه آب انار ترش ندارید، از آب نارنج تازه به جای آب انار استفاده کنید و هردو رو با هم استفاده نکنید.
زیتون پرورده باید حدود ۲ ساعت داخل یخچال بمونه تا طعم مواد به هم منتقل بشه و بعد سرو بشه.
۸نکته مهم برای خوشمزه شدن زیتون پرورده۱-در بسیاری از رسپی های موجود در اینترنت از آویشن خشک (به عنوان سبزی معطر برای زیتون پرورده) که باعث میشه مزه زیتون پرورده عوض بشه. اگه به چوچاق و خالواش تازه دسترسی ندارید، بهتره از خشک شده این سبزیجات استفاده کنید.
۲- بهترین رب انار رب انار محلی و خالصه، که بسیار زیاد در خوشمزه شدن این چاشنی تاثیر داره.
۳- در رسپی اصیل زیتون پرورده پیاز وجود نداره. بهتره از سیر و پیاز همزمان استفاده نکنید، چون پیاز طعم و عطر سیر رو تحت تاثیر قرار میده و باعث میشه مزه پرورده عوض بشه.
۴- چوچاق مهمترین سبزی در این چاشنیه. هر سبزی ای رو حذف یا جایگزین می کنید، سعی کنید حتما از چوچاق داخل پروده استفاده کنید.
۵- عموما زیتون های ریز مزه بهتری نسبت به زیتون های درشت دارن، همچنین زیتون شکسته طعم بهتری نسبت به کنسروی داره.
۶- حتما برای ترش کردن پرورده از آب انار یا آب نارنج استفاده کنید، حتی آبغوره تازه هم گزینه بهتری نسبت به آبلیمو بازاری به حساب میاد که باعث خراب شدن طعم پرورده میشه.
۷- گردو ایرانی چون مزه شیرینی داره بهترین گزینه برای پروده به حساب میاد. استفاده از گردو کهنه یا نامرغوب ممکنه باعث تلخ شدن پرورده بشه.
۸- هرچقدر از گردو سفید تر و رب انار و رب آلوچه کمتری در پرورده استفاده کنید، رنگش روشن تر میشه. اگه از رب ها بیشتر و گردو تیره استفاده کنید رنگش تیره تر میشه.
روش نگهداری زیتون پروردهزیتون پرورده ممکنه خیلی زود ترش بشه، کپک بزنه و خراب بشه. برای اینکه مدت زمان طولانی تری طعم خوبش رو حفظ کنه و سالم بمونه نکات زیر رو رعایت کنید.
اگه زیتون رو آب انداختید تا تلخی، شوری یا ترشیش بره، حتما بذارید کامل خشک بشه. مخلوط شدن آب با مایه پرورده باعث میشه خیلی زود کپک بزنه.
به جای آب انار یا آب نارنج از رب انار استفاده کنید. هرچقدر مایه پرورده آبکی تر باشه زودتر خراب میشه.
از روغن زیتون استفاده کنید. با اضافه کردن روغن زیتون لایه ای از روغن تشکیل میشه، که باعث میشه مواد دیرتر خراب بشه.
گرما عامل اصلی زود خراب شدن زیتون پروده هست. این چاشنی رو در یخچال داخل ظرف شیشه ای با درِ بسته می تونید به مدت ۱ هفته
تا ۱۰ روز نگهداری کنید. نگهداری در یخچال با ظرف در باز باعث میشه طعم و بوی بقیه مواد یخچال رو به خودش جذب کنه.
در بعضی رسپی های موجود توصیه میشه، برای از بین بردن تلخی زیتون رو بجوشانید؛ اما این کار باعث نرم شدن و خراب شدن سریع زیتون میشه.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود